Sức khỏe của trẻ nhỏ luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bậc cha me. Mỗi khi thời tiết có sự thay đổi, ta lại hay gặp tình trạng trẻ thở khò khè, ho, nghẹt mũi. Mặc dù các triệu chứng này đều được xem là phổ biến, nhưng nếu không điều trị dứt điểm và có cách phòng tránh cụ thể, lâu dài sẽ biến chứng thành các bệnh về hô hấp gây khó chịu và nguy hiểm cho trẻ.
Bệnh đường hô hấp là gì?
Bệnh đường hô hấp là
thuật ngữ y tế nói chung về các bệnh lý gây ảnh hưởng đến cơ quan hô hấp trong
cơ thể, làm cho quá trình trao đổi khí của cơ thể gặp khó khăn.
Bệnh chủ yếu do các
virus gây bệnh đường hô hấp tạo thành như: virus cúm A, B, Adenovirus, Rhinovirus.
Bệnh bao gồm cả thể nhẹ và nặng, nhẹ thì là những cơn cảm lạnh thông thường.
Nhưng một khi đã biến chứng nặng thì sẽ tiến triển thành các bệnh đe dọa đến
tính mạng như: tắc mạch phổi, hen suyễn cấp tính, ung thư phổi.
Nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp khi trời chuyển mùa
Thời tiết giao mùa khiến
cho nhiệt độ thay đổi bất thường trong ngày, từ nóng sang lạnh, từ nắng sang
mưa. Sự biến động về nhiệt độ diễn ra nhanh sẽ làm cho hệ miễn dịch của cơ thể
bị suy yếu. Bên cạnh đó, hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn thiện
nên sẽ dễ gặp các bệnh về hô hấp hơn so với người lớn mỗi khi thời tiết giao
mùa.
Đồng thời, khí hậu lạnh,
ẩm cũng là điều kiện thuận lợi để các virus gây bệnh đường hô hấp dễ dàng phát
triển, lan truyền và xâm nhập vào cơ thể. Từ đó, các triệu chứng về hô hấp như:
ho, khó thở, thở khò khè thường xuất hiện khi thời tiết thay đổi.
Mọi người cũng có xu hướng
ít ra ngoài khi trời lạnh và đóng kín cửa để ngăn chặn không khí lạnh tràn vào.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra các bệnh về hô hấp, do các
tác nhân vi sinh vật nếu tồn tại trong không khí lâu dài sẽ có khả năng sinh
sôi nảy nở nhiều hơn.
Thêm vào đó, mùa lạnh ở
các tỉnh phía Bắc thường có ngày ngắn hơn đêm nên số giờ xuất hiện ánh mặt trời
thường ít. Đây cũng là lý do khiến cho các vi sinh vật gây hại dễ sinh sôi và nảy
nở hơn, do tia cực tím từ mặt trời góp phần là tác nhân quan trọng giúp tiêu diệt
các vi sinh vật có hại.
Các bệnh đường hô hấp trên thường gặp khi thời tiết giao mùa
Đường hô hấp trên hay
đường thở trên là các bộ phận của hệ thống hô hấp gồm: miệng, mũi, khoang mũi,
hầu và thanh quản. Các bộ phận này nằm ở trên góc xương ức (phía ngoài lồng ngực).
Thông thường, ta sẽ dễ mắc phải các bệnh về đường hô hấp trên hơn so với các bệnh
đường hô hấp dưới.
Cảm cúm
Cảm cúm là một trong
các bệnh lây qua đường hô hấp ở trẻ em và cả người lớn mỗi khi trời chuyển mùa.
Bệnh do virus cúm (Influenza virus) gây ra và lây lan qua đường hô hấp, qua
không khí chứa các giọt nhỏ nước bọt, dịch tiết mũi của bệnh nhân bị cúm.
Theo báo cáo từ CDC,
thông hường bệnh diễn biến nhẹ với các biểu hiện như: đau đầu, sốt, ho, sổ mũi,
đau họng,… và sẽ hết trong khoảng 3 – 7 ngày. Ngoài ra, thời tiết lạnh và ẩm thấp
mỗi khi giao mùa còn khiến tế bào ở đường hô hấp của cơ thể dễ bị tổn thương và
dễ nhiễm các virus gây bệnh hơn.
Viêm xoang
Xoang là những hốc rỗng
chứa đầy không khí nằm ở sau xương gò má và trán.
Viêm xoang là tình trạng
các niêm mạc lót của xoang bị nhiễm trùng bởi các vi trùng, siêu vi trùng hoặc
dị ứng dẫn tới phù nề. Tình trạng nhiễm trùng này làm cho các lỗ xoang bị thu hẹp
lại và khiến các chất lỏng, chất nhầy không thoát ra ngoài được, gây xuất hiện
mủ và dịch viêm ứ đọng lại ở bên trong.
Không chỉ người cao tuổi,
người lớn dễ mắc viêm xoang mà trẻ nhỏ cũng có thể là đối tượng của bệnh này. Bệnh
thường xuất hiện với những dấu hiệu như: sốt, đau nhức, chảy dịch, nghẹt mũi
hay điếc mũi. Nhưng vì dấu hiệu đặc trưng của viêm xoang không rõ ràng nên ta
ít phát hiện ra và chỉ khi bệnh vào giai đoạn nặng thì những dấu hiệu đặc trưng
mới xuất hiện rõ ràng.
Viêm thanh quản
Một bệnh về hô hấp khác
cũng khá phổ biến ở cả trẻ em và người lớn là viêm thanh quản. Bệnh do virus,
vi khuẩn, nấm hoặc các yếu tố môi trường gây ra, khiến cho niêm mạc thanh quản
và lớp đệm niêm mạc dễ bị viêm nhiễm, phù nề, gây nên khó thở ở trẻ.
Những trẻ bị viêm thanh
quản sẽ gặp triệu chứng: sốt nhẹ/ cao, khóc khàn tiếng, ho, thở rít và trở nặng
khi về đêm.
Đối với người lớn, bệnh
thường có biểu hiện mệt mỏi, gai rét, ớn lạnh và sốt nhẹ. Có thể xuất hiện một
số triệu chứng khác như: ho, nuốt vướng, đau họng. Tiếng nói bị khàn hoặc mất
tiếng hoàn toàn. Viêm thanh quản ở người lớn hay gặp ở nam nhiều hơn nữ. Đặc biệt
ở những người hút thuốc, uống nhiều bia rượu, làm việc trong môi trường bị ô
nhiễm,…
Các bệnh đường hô hấp dưới thường gặp khi thời tiết giao mùa
Đường hô hấp dưới (đường
thở dưới) bao gồm khí quản, phế quản, tiểu phế quản và phổi.
Hen suyễn
Hen suyễn là một căn bệnh
mãn tính của hệ hô hấp rất thường gặp ở trẻ em. Bệnh khiến lớp nhầy ở niêm mạc
của ống phế quản tăng lên và khiến phế quản co thắt, làm cho các đường dẫn khí
thu hẹp lại và giảm lượng không khí ra vào phổi.
Bệnh khiến trẻ gặp các
triệu chứng khó chịu như: ho, thở khò khè, khó thở, đau tức ngực, nặng ngực,…
thường xuyên.
Viêm phế quản
Viêm phế quản là tình
trạng niêm mạc các ống phế quản bị viêm, gây ra hàng loạt triệu chứng về hô hấp
như: sốt, thở khò khè,… Điển hình là các cơn ho và đờm. Bệnh thường phổ biến và
dễ bắt gặp ở những trẻ nhỏ dưới 2 tuổi.
Thể cấp tính của viêm
phế quản thường nhẹ, do virus gây ra và niêm mạc phế quản vẫn chưa có sự tổn
thương.
Nhưng đối với cấp mạn
tính, bệnh đã ở giai đoạn phát triển nặng. Lúc này, ống phế quản liên tục bị
kích thích và dần dần dẫn đến các bệnh về hô hấp nguy hiểm.
Viêm tiểu phế quản
Khác với viêm phế quản,
viêm tiểu phế quản chủ yếu do virus RSV (virus hợp bào hô hấp – Respiratory
Syncytial virus) gây ra và thường xuất hiện ở những trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi.
Các virus RSV lây nhiễm
vào các ống dẫn khí nhỏ trong phổi, khiến chúng sưng lên và bị viêm gây cản trở
quá trình lưu thông không khí trong phổi. Các dấu hiệu thường gặp ở trẻ mắc
viêm tiểu phế quản gồm: ho kèm đờm hoặc không đờm, sốt, thở khò khè, thở
nhanh,…
Bệnh có thể lây qua đường
không khí khi trẻ ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc chạm vào những món đồ cá nhân
dùng hàng ngày của trẻ.
Viêm phổi
Viêm phổi là tình trạng
nhiễm trùng vùng nhu mô phổi bao gồm: phế nang, phế quản và ống dẫn phế nang,
thường do vi khuẩn, virus và nấm gây ra.
Bệnh khiến các vị trí
viêm xuất hiện các dịch mủ, người mắc phải sẽ xuất hiện các triệu chứng ho, ho
có đờm, cảm giác đau ngực khi thở, mệt mỏi, sốt,… Nếu kéo dài, bệnh sẽ chuyển
biến xấu và có thể xảy ra các biến chứng.
Ngoài ra, thời tiết diễn
biến bất thường còn là chất xúc tác khiến người cao tuổi dễ mắc phải viêm phổi
do phế cầu khuẩn. Bệnh có thể dẫn đến tình trạng suy hô hấp phải nhập viện cấp
cứu.
Cách phòng chống các bệnh về hô hấp tại nhà
Bệnh hô hấp ảnh hưởng đến
mọi người ở mọi lứa tuổi. Bệnh không những tạo cảm giác khó chịu trong đời sống
hàng ngày mà còn đe dọa về sức khỏe. Nhưng ta vẫn có thể dễ dàng phòng chống bệnh
tại nhà với những thay đổi trong thói quen sinh hoạt như sau.
Hỗ trợ sức khỏe hệ hô hấp bằng aromatherapy
Từ hàng ngàn năm trước,
người ta đã biết ứng dụng tinh dầu vào chăm sóc sức khỏe và tinh thần – gọi là
aromatherapy. Tinh dầu là một dạng chất lỏng, được chiết xuất từ các thảo mộc tự
nhiên, dễ bay hơi và có hương thơm đặc trưng riêng của từng loại.
Ravintsara, Eucalyptus,
Peppermint, Tea Tree được đánh giá là những tinh dầu mang hương thơm fresh, mạnh
mẽ. Khi kết hợp lại với nhau sẽ giúp giảm bớt các cơn ho, nghẹt mũi, khó thở ở
cả trẻ nhỏ và người lớn.
Mặc dù các vấn đề về hô
hấp xảy ra khá phổ biến mỗi khi giao mùa, nhưng chúng lại gây cảm giác rất khó
chịu khi mắc phải. Để phòng tránh các vấn đề về hô hấp tại nhà, bạn có thể tự
blend các tinh dầu kể trên để xông phòng, hoặc pha loãng thoa lên lưng, ngực,
gan bàn chân.
Tuy nhiên, việc tự mình
kết hợp các loại tinh dầu đòi hỏi thời gian nghiên cứu tài liệu và thực hành.
Vì thế, nếu yêu thích sự đơn giản thuận tiện, bạn có thể sử dụng sáp bôi ngực
Chest Rub của Badger.
Sản phẩm là sự kết hợp
tối ưu công dụng của các loại tinh dầu kể trên, nhằm hỗ trợ hiệu quả các vấn đề
về hô hấp. Sáp Chest Rub còn có tỷ lệ tinh dầu được dùng ở mức an toàn nên bé từ
6 tháng tuổi đã có thể sử dụng được mà không lo gây nóng rát da như những loại
dầu gió khác.
Giữ cho không gian sống thông thoáng, không đóng kín cửa
Không gian sống là nơi
chúng ta sinh hoạt hàng ngày. Vì thế cần được giữ gìn sạch sẽ và thông thoáng để
tránh làm nơi trú ngụ cho vi khuẩn, nấm mốc có hại. Đặc biệt nhà có trẻ nhỏ
càng phải dọn dẹp sạch sẽ hàng ngày, bởi các bé có nguy cơ mắc bệnh về hô hấp
cao hơn người lớn.
Quạt điện, máy lạnh là
những đồ vật nên lau chùi thường xuyên bởi khi chúng hoạt động, bụi bẩn bám
trên cánh quạt sẽ bị thổi bay trong không khí, làm ta dễ hít vào cơ thể. Chăn,
ga, gối cũng là đồ vật tiếp xúc gần với đường thở nhất, cần được giặt giũ thường
xuyên để giảm thiểu lượng bụi bẩn bám vào.
Bên cạnh việc vệ sinh
không gian sống sạch sẽ, ta cũng cần quan tâm tới độ ẩm trong phòng. Có thể nhiều
người không để ý nhưng độ ẩm đóng vai trò quan trọng cho sức khỏe hệ hô hấp. Độ
ẩm lý tưởng mà ta nên duy trì hàng ngày là từ 30 – 50% và không vượt quá 60%. Nếu
độ ẩm quá thấp sẽ làm cơ thể nhanh bị mất nước qua da, gây suy nhược và dễ mắc
bệnh hơn. Trong khi độ ẩm quá cao lại là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, nấm
mốc sinh sôi phát triển.
Để duy trì mức ẩm cân bằng
cho không gian sống, ta có thể sử dụng kết hợp máy tạo ẩm khi không khí khô và
máy hút ẩm mỗi khi độ ẩm tăng cao. Một môi trường sống sạch sẽ, không khí trong
lành sẽ giúp ích rất nhiều trong việc phòng ngừa và cải thiện các bệnh về hô hấp
ở cả trẻ nhỏ và người lớn.
Một số cách phòng tránh đơn giản khác tại nhà
Một số cách phòng tránh
các bệnh hô hấp đơn giản khác tại nhà mà bạn có thể tham khảo theo gợi ý của
Badger:
- Tuân thủ lịch tiêm chủng
vắc xin phòng ngừa các bệnh về hô hấp đúng và đầy đủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế,
đặc biệt là vắc xin phòng COVID-19.
- Vệ sinh răng miệng sạch
sẽ trước – sau khi ngủ dậy và sau mỗi bữa ăn.
- Ăn uống hợp lý, khoa
học, tập thể dục điều độ. Tăng cường rau xanh cho bữa ăn và uống nhiều nước hoa
quả.
- Tắm với nước ấm trong
phòng kín gió và lau người thật khô sau khi tắm.
- Hạn chế uống nước lạnh,
nước đá.
- Tránh thức khuya và
không nên hút thuốc lá.
Hy vọng qua bài viết
trên của KhamBenh.net, bạn đã “bỏ túi” thêm được các cách phòng tránh bệnh về
hô hấp đơn giản tại nhà. Đừng chủ quan lơ là với sức khỏe của con em mình bạn
nhé.
Nguồn:
KhamBenh.net